Παρασκευή 28 Μαΐου 2010

για την βαρβαρότητα

Ο "πέμπτος καβαλάρης" της Αποκαλύψεως είναι η αμφισβήτηση της ανθρώπινης φύσης φυλών και εθνών


O χαρακτηρισμός των Ελλήνων ως απατεώνων, προδοτών και άλλων τινών δεν είναι παρά μία ακόμα περίπτωση του κοινωνιολογικού φαινομένου της επικλήσεως αρνητικών εθνικών στερεοτύπων σε περιπτώσεις κρίσεων. Αντί να κρίνονται και να κατακρίνονται αποφάσεις ή ενέργειες συγκεκριμένων ατόμων, στιγματίζεται συλλήβδην έναs ολόκληρoς λαός. Το πιο επικίνδυνο στερεότυπο είναι η αμφισβήτηση της ανθρώπινης φύσης φυλών και εθνών.

Το αρκτικόλεξο «ΡΙGS», το οποίο χρησιμοποιούν Δυτικοευρωπαίοι και Αγγλοσάξονες επενδυτές και σχολιαστές, ως συνοπτικό τρόπο αναφοράς στους λαούς της Νότιας Ευρώπης και τις οικονομίες τους, δεν είναι μόνο μια κακόγουστη προσβολή. Είναι μια σύγχρονη εκδοχή του ιστορικού φαινομένου της αμφισβήτησης της ανθρώπινης φύσης του συνανθρώπου, της διαδικασίας κατά την οποία μέλη μιας εθνικής ομάδας υποβιβάζουν τα μέλη μιας άλλης στο επίπεδο των ζώων, μεταδίδοντας έμμεσα το μήνυμα ότι είναι άξια να τύχουν παρόμοια με αυτά μεταχείρισης.

Αν και ορισμένα έντυπα, όπως οι «Financial Τimes», και τράπεζες, όπως η Βarclays, κατόπιν καταγγελιών, όπως εκείνη του Πορτογάλου υπουργού Οικονομικών, απαγόρευσαν τη χρήση του, ο όρος κινδυνεύει να καθιερωθεί. Όσοι εξακολουθούν να τον χρησιμοποιούν δεν αντιλαμβάνονται τη σοβαρότητα μιας τέτοιας πρακτικής. Λησμονούν ότι παρόμοιες μειωτικές εκφράσεις είχαν χρησιμοποιηθεί συστηματικά κατά το παρελθόν για να απευαισθητοποιήσουν την κοινή γνώμη, να αναστείλουν τυχόν ενδοιασμούς, να απενεργοποιήσουν τη συναισθηματική ταύτιση και να διευκολύνουν διωγμούς, σφαγές, ακόμα και γενοκτονίες.

Της γενοκτονίας της Ρουάντας για παράδειγμα είχε προηγηθεί μια κυβερνητικά συντονισμένη εκστρατεία λεκτικής «αποκτήνωσης» των θυμάτων και κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Πόλεμου η ιαπωνική προπαγάνδα είχε χρησιμοποιήσει την ίδια μέθοδο εναντίον των Αμερικανών. Η πιο ακραία, βέβαια περίπτωση, ήταν εκείνη του Τρίτου Ράιχ. Ένα από τα σκευάσματα που χρησιμοποιήθηκαν για τη γενοκτονία των Εβραίων στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, ήταν το παρασιτοκτόνο Ζyclon Β. Πολύ πριν, όμως, οι κρατούμενοι εξοντωθούν με παρασιτοκτόνα, είχε προηγηθεί η απομείωση της ανθρώπινης φύσης τους από τον ναζιστικό μηχανισμό προπαγάνδας.

Εκφράσεις όπως «αρουραίοι», «μολυσματικά ζωύφια» είχαν χρησιμοποιηθεί συστηματικά για τον χαρακτηρισμό τους. Και φυσικά όταν εκλαμβάνεις τους αντιπάλους σου όχι ως ανθρώπους αλλά ως κτήνη ή παράσιτα, δεν έχεις και πολλούς ενδοιασμούς για να τους εξοντώσεις προκειμένου να ανακυκλώσεις τις τρίχες ή το λίπος τους. Η λεκτική «αποκτηνωτική» βία αποτελεί συχνά τον προθάλαμο πραγματικής και όχι μόνο στη διεθνή σκηνή.

Σε έρευνά μου για τα εγκλήματα του όχλου είχα κάνει διάκριση μεταξύ δύο κατηγοριών υβριστικών εκφράσεων, εκείνων οι οποίοι αρνούνται τον ανδρισμό του αντιπάλου και εκείνων οι οποίοι αρνούνται την ανθρώπινη φύση του και είχα διαπιστώσει ότι η πρώτη ανοίγει τον δρόμο σε ριτουαλιστική και η δεύτερη σε πραγματική βία. Οι τραγικές συνέπειες της λεκτικής «αποκτήνωσης» είναι ο λόγος για τον οποίο οι ανθρωπολόγοι Μontagu και Μatson θεωρούν ότι οι διαδικασίες άρνησης της ανθρώπινης υπόστασης συνανθρώπων είναι «ο πέμπτος καβαλάρης της Αποκαλύψεως» . Θα ήταν υπερβολικό, βέβαια, να ισχυριστεί κανείς ότι οι χρήστες του όρου «ΡΙGS» προετοιμάζουν το έδαφος για την οικονομική κατακρεούργηση των άσωτων «γουρουνιών» του Νότου.

Είναι όμως απορίας άξιο το ότι πολιτισμένοι άνθρωποι φτάνουν στο σημείο να διαδίδουν μειωτικές εκφράσεις που τόσα δεινά έχουν προκαλέσει κατά το παρελθόν. Όταν δεν αντιμετωπίζουμε τους άλλους ως άτομα, αλλά ως εκπροσώπους στερεοτύπων, όταν μία εθνότητα θεωρείται ότι ενσαρκώνει το έντιμο και το ηθικό και ο αντίπαλος το δόλιο και το ανήθικο, τότε ανοίγει διάπλατα ο δρόμος για κάθε λογής βαρβαρότητα. Ούτε οι Νότιοι είναι «γουρούνια», ούτε οι Έλληνες είναι εκ γενετής απατεώνες, ούτε οι Γερμανοί επιρρεπείς σε γενοκτονίες.

Το καλό και το κακό ενυπάρχει στον καθένα και το δεύτερο μπορεί εύκολα να πυροδοτηθεί από λεκτικές κοινωνικές διαδράσεις. Ας ελπίσουμε ότι ο «πέμπτος καβαλάρης της Αποκαλύψεως», προτού συνεχίσει τη νέα του επέλαση, θα σκοντάψει στους βράχους της λογικής και της κοινής μας ανθρωπιάς.

Ευγένιος Τριβιζάς

Πηγή: tanea.gr

8 σχόλια:

ΔemΩΝ είπε...

γαμώτο, νόμιζα το έγραψες εσύ και όσο διάβαζα χαιρόμουν που για μια φορά συμφωνούμε απόλυτα!..

πάντως για να το ανεβάζεις, το προσυπογράφεις, οπότε... :)

the Idiot Mouflon είπε...

Dehumanize the Target, παλιό κόλπο.

Η Τέχνη είναι όταν καλείσαι να ολοκληρώσεις τη διαδικασία με τακτικές "Re-humanize" για να πατάει το δάκτυλο εύκολα τη σκανδάλη.

Δλδ., να περνάς τη νοοτροπία του "ο απάνθρωπος εχθρός / κακός εξωγήινος θα μπορούσε να έχει τη μορφή οποιουδήποτε, ακόμη και του αδελφού / γείτονα σου".

rose είπε...

Ναι ΔεμΩνα μου έκανε εντυπωση η προσεγγιση ανθρωπιας του.

rose είπε...

Μουφλονα είναι διττή διαδικασια, το ενα εμπεριεχει το άλλο νομίζω...

νιώθω ότι παρόλ' όσα συμβαίνουν ζούμε σε μια περιεργη εποχή, που μπορεί να αλλάξει κατι για πάντα στην ανθρωπότητα...και ίσως για πρωτη φορά στη ζωή μου, όσο αφορά το μέλλον της ανθρωπότητας βλέπω τα σπέρματα μιας κάποιας ελπίδας προς το καλύτερο, δημιουργημα της δικης μας εποχής κι όχι ενός πεθαμένου φιλόσοφου...

π.χ.
διαβαζα ενα βιβλιο τελευταία που θα κανει το φεμινιστικο κινημα των 80ς να τραβαει τα μαλλια του. Γιατι ακριβώς το αφοπλίζει από καθε μορφή αυθεντίας που θεωρητικά κατείχε χωρίς να το αποδομεί στις βασικές αρχές του. Το αναποδογυρίζει και λεει ακριβώς ή σχεδον ακριβώς τα ίδια αλλά με ανθρωπιά και γνώση!
Εξετάζει την συμπεριφορά των πρωτευόντων με αυστηρά τεκμηριωμενα βιολογικα (πες το αυτο στους επιστημονες "κοινωνικου φύλου"!)και πολιτισμικά δεδομενα για να ερμηνευσει την ανθρωπινη συμπεριφορά και εξελιξη
Απαιτεί την συνθεση περισσότερων γνωστικων πεδίων και τα συμπεράσματα που εξάγονται είναι φανταστικά!
Εκει ο ανθρωπος, οι ανθρωπινες ομάδες και η φυση είναι ένα χωρίς ανταγωνισμό, μέσα-έξω, κι απαλλαγμένοι από στερεοτυπα και ακόμα πολιτικα ορθές απόψεις μιλά με κατανοητα (και με ενα παραξενο τρόπο ποιητικά) λογια απομακρυνοντας αιωνων ομίχλης...

Την ίδια τάση παρακολουθω εδω και μηνες στη ψυχολογια η οποία απαιτεί πολλά πεδία να συνεργαστούν μαζί για να ορίζουν απο την αρχη ενα ευρυτερο ενιαίο πεδίο θεραπειας... Απογυμνωνονται έτσι οι αδυναμίες διαφορετικων σχολών με μια ευρυτερη διαθεση να έρθουν μαζι πολλές διαφορετικές απόψεις, πρακτικές, αντιλήψεις και δυναμικές που ουσιαστικά καταλήγουν στη θαυμαστή αυτορυθμιζόμενη δυνατότητα του ψυχισμου όταν είναι γνωστές οι αιτίες και προσφέρονται "organic" ερεθισματα

εκεί οι συγκλισεις δεν γίνονται λόγω κοινων φόβων και συμφερόντων
εκει οι συγκλίσεις γίνονται γιατι οι ανθρωποι αποφάσισαν να λειτουργήσουν ως τέτοιοι.

Θα μου πεις, καλά ας μην αποτύγχαναν και σου λεγα εγω τι θα καναν - έστω! Βλέπεις δεν φοβόμαστε να πουμε "αποτύχαμε - πάμε για άλλα"!

Phivos Nicolaides είπε...

Καλό Σαββατοκυρίακο!

rose είπε...

και σε σενα Φοίβο!

Skorpion είπε...

Ωραιο κειμενο !

Diasporos είπε...

Δυστυχώς χρειάζεται αλλαγή στη συνειδητότητα για να σταματήσουν τα στερεότυπα.

Χρειάζεται επίσης αλλαγή στη συνειδητότητα ολόκληρου λαού, για να ξαναβρεί την ταυτότητα του .