Κώστας Σοφοκλέους (1925 - 2010)

KAI TO σημερινό σημείωμα είναι αφιερωμένο σε έναν άνθρωπο που
έφυγε πριν μερικές βδομάδες από τη ζωή, και η απώλειά του αφήνει δυσα-
ναπλήρωτο κενό στους φίλους του. Ο Κώστας Σοφοκλέους γεννήθηκε στα
Κονιά της Πάφου το 1925. Μέλος πολυμελούς οικογένειας με 11 παιδιά,
φοίτησε μόνο για μια χρονιά στο Ελληνικό Γυμνάσιο Πάφου. Μπήκε
στη βιοπάλη και σε νεανική ηλικία εντάχθηκε στο ΑΚΕΛ. Κατατάχθηκε
στο «Κυπριακό Σύνταγμα» του βρετανικού στρατού το 1943 και πολέμησε
στην Ιταλία. Τον Ιούλιο του 1949 αναχώρησε για την Ουγγαρία, για να ενταχθεί
εθελοντικά στον «Δημοκρατικό Στρατό». Τελικά, παρέμεινε στη Βουδαπέστη, αφού ο ελληνικός Εμφύλιος είχε τελειώσει,όπου σπούδασε Ιστορία της Φιλοσοφίας. Επέστρεψε στην Κύπρο τον Οκτώβριο του 1955 και διετέλεσε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του
ΑΚΕΛ από το 1956 ώς το 1990, όταν παραιτήθηκε, μαζί με τα στελέχη που
ίδρυσαν αργότερα το ΑΔΗΣΟΚ και κατόπιν τους ΕΔΗ.
Τα τελευταία χρόνια αφιερώθηκε στη μελέτη και εξέδωσε (2003 και 2008)
δύο τόμους του βιβλίου του «Πορεία Ελευθερίας. Ενδογενείς αντιπαραθέ-
σεις», για την κυπριακή ιστορία των ετών 1930-1964. Η κυκλοφορία του
βιβλίου του -συγκαταλέγεται ανάμεσα στα καλύτερα βιβλία για την ιστο-
ρία της κυπριακής Αριστεράς- ήταν και η αιτία να συνδεθούμε. Είχε ερ-
γαστεί μεθοδικά αποδελτιώνοντας ο ίδιος τον Τύπο της εποχής και τη σχε-
τική βιβλιογραφία (γεγονός σπάνιο για τα καθ’ ημάς σύγχρονα συγγρα-
φικά ήθη), είχε καλή μόρφωση και γερή μαρξιστική παιδεία, ενώ το βα-
σικό του γνώρισμα ήταν η διαλεκτική. Οξύ κριτικό πνεύμα, έγραφε με
τόλμη, αλλά τεκμηριωμένα. Αν και σε πολλές διαπιστώσεις και συμπερά-
σματά του διαφωνούσαμε πλήρως, οι συζητήσεις μαζί του ήταν μαθήματα:
Ρωτούσε συνεχώς για τα νέα ευρήματα της ιστορικής έρευνας, δίψαγε να
μαθαίνει, γνώριζε και μελετούσε όσο λίγοι στην Κύπρο την ιστορία της ελ-
λαδικής Αριστεράς και ήταν προικισμένος αφηγητής.
Αντί άλλου αποχαιρετισμού στον καλό φίλο που έφυγε, αντιγράφουμε ένα κομμάτι από
τον πρώτο τόμο του βιβλίου του: «Στην ιστορία της ανθρωπότητας το πιο απάνθρωπο, βάρβαρο και αποτρόπαιο έγκλημα, ήταν πάντοτε η καταπολέμηση των
αρχών και των ιδεωδών με βίαια μέσα. Οι αρχές και τα ευγενικά ιδεώδη,
ποτέ δεν εξουδετερώθηκαν με βίαια μέσα, όσον κι αν πάντοτε, εγίνονταν
τέτοιες προσπάθειες από τους κρατούντες. (...) Όμως τις ιδέες τις ασπά-
ζονται οι άνθρωποι. Και υπάρχουν πάντοτε μεταξύ τους εκείνοι οι αν-
δρείοι, που μέσα σε εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, αντιμετωπίζουν πα-
ντός είδους βίαιες διώξεις και καταπιέσεις και στέκουν αλύγιστοι και
ανυποχώρητοι, ακόμα και που θυσιάζουν τη ζωή τους. Είτε συμφωνούμε,
είτε διαφωνούμε με τα δικά τους πιστεύω, με τις μεθόδους αγώνα και τις
στιγμές που επέλεξαν να εξορμήσουν για την πραγμάτωση των αρχών τους,
αξίζουν να έχουν από όλους μας πλήρη αναγνώριση, τιμή, σεβασμό και
εκτίμηση».

Ο Π. Παπαπολυβίου είναι αναπλ. καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.