AOZ και πάνω τούρλα – Ελλάδα (IΙΙ)

Η συζήτηση για την ελληνική ΑΟΖ δεν μπορεί να ανοίξει χωρίς οι συνομιλητές να γνωρίζουν ότι αυτόματα επιθυμούν να αλλάξει το καθεστώς της υφαλοκρηπίδας. Εκτός αν η Ελλάδα ασχοληθεί με την οριοθέτηση νοτίως και δυτικά της επικράτειας της και αφήσει εκτός τον εξ ανατολών γείτονά της. Η συζήτηση μέχρι τώρα επιμελώς παραγνωρίζει τη διάσταση αυτή και μια ογκωδέστερη βιβλιογραφία η οποία εξηγεί το νομικό καθεστώς.
Ο ελληνικός λαός ελάχιστα γνωρίζει για το διακύβευμα αλλά από καιρό σε καιρό αφήνεται να φαντασιώνεται ενεργειακούς παραδείσους.

Γεγονότα:
Είναι χαρακτηριστικό ότι η Αθήνα αποφεύγει μέχρι στιγμής τη διεκδίκηση δικής της ΑΟΖ. Κυρίως, λόγω των τουρκικών απειλών κατά της δικαιωματικής επέκτασης από την Ελλάδα των χωρικών υδάτων στα δώδεκα ναυτικά μίλια (22 χλμ.). Η Τουρκία δεν έχει άρει ακόμη το casus belli εναντίον της Ελλάδας σε περίπτωση που η τελευταία προχωρήσει στην επέκταση των χωρικών της υδάτων.
Διπλωματικά, θα ήταν ένα χαμένο παιχνίδι.

Η τουρκική πολιτική για τη θάλασσα επιδιώκει να περιορίσει το δικαίωμα των νησιών στη δική τους ΑΟΖ, στα χωρικά ύδατα και στην υφαλοκρηπίδα. Η τουρκική γραμμή έχει σοβαρές επιπτώσεις σε σχέση με το μελλοντικό ενδεχόμενο οριοθέτησης των τριών ζωνών με την Ελλάδα στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο Θάλασσα (βλ. περίπτωση Καστελλόριζου) και φυσικά στην περίπτωση της Κύπρου.
Στρατηγικά, θα ήταν ένα παιδαριώδες παιχνίδι

Δεν είναι τυχαίο ότι αποφεύγεται η προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Στην συντριπτική πλειοψηφία παρόμοιων υποθέσεων θυσιάστηκαν τα δικαιώματα των νησιών.
Νομικά θα ήταν ένα χαμένο παιχνίδι.

Οι υπολογισμοί για τα αποθέματα φυσικών πόρων στο ανατολικό Αιγαίο, ακόμα και οι πιο αισιόδοξοι, δεν τα θεωρούν ότι ικανά να δικαιολογήσουν επενδύσεις εκμετάλλευσης.
Ουσιαστικά θα ήταν χαμένο το παιχνίδι

Αξίζει να αναρωτηθεί κανείς, γιατί λοιπόν, αυτή η συζήτηση...

ΑΟΖ και πάνω τούρλα - Τουρκικές ενστάσεις στην οριοθέτηση κυπριακής ΑΟΖ (ΙΙ)

Η Τουρκία αμφισβητεί τις συμφωνίες ΑΟΖ (συμφωνίες μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και Αιγύπτου το 2003, Λιβάνου το 2007 και Ισραήλ το 2010).

Η ένστασή της για τα κυπριακά θαλάσσια σύνορα έχει δυο επίπεδα:

1)      Το πρώτο αφορά τη νομιμότητα της αμιγώς ελληνοκυπριακής κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία, όπως υποστηρίζει η Τουρκία, δεν είναι «αρμόδια να αντιπροσωπεύσει από κοινού τους Τουρκοκύπριους και Ελληνοκύπριους, ως εκ τούτου την Κύπρο στο σύνολό της». Η Τουρκία υποστηρίζει ότι ως εκ τούτου δεν έχει το νόμιμο δικαίωμα να συνάπτει συμφωνίες ΑΟΖ. Εδώ η Τουρκία προβάλλει μέχρι και την ιδιότητά της ως εγγυήτριας χώρας με βάση τη Συνθήκη Εγγυήσεως του 1960 και δηλώνει ότι έχει ως μέλημά της τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων. Κατά συνέπεια, η Τουρκία θέλει οι Ελληνοκύπριοι να σταματήσουν κάθε υπεράκτια δραστηριότητα αναζήτησης και εκμετάλλευσης ενόσω συνεχίζονται οι τρέχουσες συνομιλίες για εξεύρεση λύσης του Κυπριακού με τη μεσολάβηση του ΟΗΕ. Όσον αφορά τη συμφωνία του 2010 με το Ισραήλ, ωστόσο, υπογραμμίζει ότι η Άγκυρα δεν έχει αντιρρήσεις για όσα αφορούν το μέρος της ισραηλινής ΑΟΖ, αν και παραδέχεται ότι έχει ανησυχίες για την ελευθερία της ναυσιπλοΐας σε αυτό το τμήμα της θάλασσας.

2)      Η δεύτερη επίσημη ένσταση της Τουρκίας είναι κυρίως τεχνικής φύσης και περιλαμβάνει τις αξιώσεις της σε επικαλυπτόμενες περιοχές της υφαλοκρηπίδας της στην ΑΟΖ μεταξύ Αιγύπτου και Κύπρου, η οποία καλύπτει όλα τα σημεία στα ανοικτά της δυτικής ακτής της Κύπρου προς τα δυτικά, με γεωγραφικές συντεταγμένες ενός γεωγραφικού μήκους 32 μοιρών, 16 λεπτών και 18 δεύτερων. Η Τουρκία ισχυρίζεται ότι η οριοθέτηση της ΑΟΖ δυτικά αυτού του γεωγραφικού μήκους θα πρέπει να επιτευχθεί μέσω συμφωνιών μεταξύ των θιγόμενων κρατών.

Σε μεγαλύτερη κλίμακα, η Τουρκία έχει επίσης σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τον αποκλεισμό της από ένα μεγάλο μέρος της Ανατολικής Μεσογείου, στην οποία ισχυρίζεται ότι έχει δικαίωμα λόγω της μακράς ακτογραμμής της, καθώς η Κυπριακή Δημοκρατία και ενδεχομένως η Ελλάδα δημιούργησαν θαλάσσιες ζώνες χωρίς να έχουν διαπραγματευτεί προηγουμένως με την Άγκυρα.

AOZ και πάνω τούρλα - Κύπρος (Ι)

Η Κύπρος  έχει επιτύχει συμφωνίες οριοθέτησης ΑΟΖ μόνο με τους νότιους και κάποιους από τους ανατολικούς της γείτονες. Έχει επικυρώσει συμφωνίες οριοθέτησης ΑΟΖ με το Ισραήλ και την Αίγυπτο, ενώ η συμφωνία με τον Λίβανο περιμένει την επικύρωσής της από το κοινοβούλιο του Λιβάνου.

Η περιοχή βορείως του νησιού είναι ανέγγιχτη: η Τουρκία, σταθερά αμφισβητεί το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να κάνει εξορύξεις στη δική της ΑΟΖ.

Οι συζητήσεις για την οριοθέτηση της ΑΟΖ με τη Συρία δεν έχουν ολοκληρωθεί, καθώς η χώρα βυθίζεται στην άβυσσο του πολέμου.

Η Αθήνα δεν μπορεί εκ των πραγμάτων να μπει στη φάση των διαπραγματεύσεων για την οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Κύπρο, γιατί το τουρκικό casus belli εξακολουθεί να ισχύει.

ΑΟΖ
Σύμφωνα με τις διατάξεις της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) ΙΙΙ, η ΑΟΖ είναι μία θαλάσσια ζώνη στην οποία ένα κράτος έχει ειδικά δικαιώματα όσον αφορά την εξερεύνηση και χρήση των θαλάσσιων πηγών, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής ενέργειας, από το νερό και τον αέρα. Η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας προβλέπει ότι κάθε κράτος, νησιωτικό ή παράκτιο, έχει ειδικά δικαιώματα κατά την εξερεύνηση και χρήση των θαλάσσιων πηγών στη δική του ΑΟΖ. Η ΑΟΖ ορίζεται στη μέση απόσταση που χωρίζει δυο κράτη. Προϋποθέτει τη διμερή συνεργασία των χωρών για τη σύναψη συμφωνίας.

Από κατάρα σε νόσο...

Η παγκοσμια βιβλιογραφία αποδίδει τον χαρακτηρισμο "η καταρα των πόρων" στη θέση μιας πλουσιας σε φυσικους πόρους χώρας. 

Ελαχιστες χώρες κατάφεραν να μετατρέχουν την κατάρα σε ευλογία, με δυο παράγοντες να επιτείνουν την κατάσταση: την υπαρξη συγκρουσεων στην περιοχη πριν την ανακαλυψη των φυσικών πόρων και το δημοκρατικό έλλειμμα μιας χώρας. 

Στην Κύπρο συντρεχουν και οι δυο παράγοντες. Κι ήταν ικανοι λόγοι για να επιλέξουμε, είτε να αφήσουμε τα αποθεματα των πόρων στις δεξαμενές τους για τις μελλοντικές γενεές ελπίζοντας ότι θα είναι ωριμότερες να τα διαχειριστουν, είτε να αποτελεσουν ένα μεσο για την επιλυση των συγκρουσεων στην χώρα και την περιοχη. 

Επιλέξαμε ακριβως το αντίθετο. 

Χειριζομαστε σχεδόν ερασιτεχνικά τη θέση μας πάνω από την πυριδιταποθηκη της ανατολικης Μεσογείου, με πλήρη αδιαφάνεια, συσκώτιση και λαθος στρατηγικές επιλογες. 

Χτες διαβασαμε και το τελευταίο, γνωστό στην βιβλογραφία ως η "Ολλανδικη νόσος" : θα υποθηκευσουμε 300εκ από το μελλοντικό κερδος απο το φυσικό αέριο πριν καλά καλά αποφασιστει το μερίδιο που κλέβουμε απο τα παιδια μας, πριν καλά καλα αποφασιστει με ποιο τρόπο θα αποδωθουν αυτα τα 300εκ. Δηλαδή πάμε από κάταρα, σε νόσο ... 

Κι ακόμα αέρια δεν είδαμε! 

Να σημειωσουμε εδώ, πως ούτε η ΕΕ τα βλέπει... Ουδέποτε συμπεριέλαβε τα "κερδη" απο το φυσικό αέριο στις μελλοντικές της προβλέψεις για την Κύπρο - ουτε διπλα-διπλα απο τους μακροπρόθεσμους υπολογισμους γηρανσης του πληθυσμου. 

Εμείς με "αέρα" κοπανιστό, τιναζουμε πιθανές και απιθανες λύσεις στον αέρα... καίγοντας κάθε χαρτί προκαταβολικά.